Dolandırıcılık artık her yerde… İnternet üzerinden alışveriş yaparken, banka bilgilerinize ulaşırken, bozulan bir eşyanız için servis ararken ya da orijinal güvencesi verilen bir parfüm alırken karşınıza dolandırıcı çıkabilir. Kişisel bilgilerimize ulaşmak için sosyal mühendislik geliştiren dolandırıcılar karşısında çoğumuz çaresiz kalabiliyoruz.

Peki, ne yapmalı, nelere dikkat etmeliyiz? Nereye başvurup, hakkımızı nasıl aramalıyız? Tüketici hakemlerine ne zaman gitmeli, aradığımız bilgilere hangi platformdan ulaşmalıyız?

Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürü Ahmet ERDAL tarafından tüketicilere rehber olacak ve tüketicileri mağdur edenler hakkında yapılan işlemleri ve takip edilecek yol haritasını Dünya Gazetesi ile gerçekleştirdiği söyleşi ile anlattı.

Her geçen gün yeni bir dolandırıcılık türü ya da tüketiciyi aldatan yeni bir yöntemle karşı karşıya kalıyoruz. Ne yazık ki tüketiciyi mağdur eden dolandırıcılar artık sınır tanımıyor. Ağırlıklı olarak internet üzerinden ulaşılan platformları kullanıyor, tüketiciyi ikna edecek bir yol bularak saldırıya geçiyorlar.

E-ticaretten sahte servislere varana kadar hemen her yerde karşımıza çıkan dolandırıcılara karşı Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü yakın takipte. Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürü Ahmet Erdal, “Tüm birimlerimizle mağduriyetlerin önüne geçmek için çalışıyoruz. Dolandırıcılar sürekli yeni yöntemler geliştiriyor, biz de piyasayı hem koruyarak hem gözeterek bu türden mağduriyet yaratanlara karşı teyakkuz halindeyiz” dedi. Aldatıcı reklamlar, güvensiz ürün, ayıplı mal satışı, satış sonrası hizmetler, e-ticaret, finansal ve telefon bankacılığı yoluyla tüketiciyi mağdur edenler bu birimin gözetimi ve denetimde. Tüketiciyi bilinçlendirmek amacıyla Tüketici Hakem Heyeti çalışanlarına ve sektör temsilcilerine verdikleri eğitimleri artırdıklarını söyleyen Ahmet Erdal, şunları söyledi: “Tüketici mevzuatı kapsamında yer alan konularda yayınlarımızı da artırdık. Tüketicileri haklarını arama konusunda sosyal medya başta olmak üzere tüm mecralar da sık sık bilgilendirme yapıyoruz. Gelen şikayetleri değerlendiriyor, denetliyor ve yaptırım uyguluyoruz.”

Çeşitli yaptırımlar var

Aralarında sahte ürün piyasaya süren, yanıltıcı reklam veren ya da ayıplı mal satanların da olduğu firmalar hakkında gelen ihbarlar değerlendirilerek yaptırım uygulanıyor. Tüketicilerin sağlık ve güvenliği ile ekonomik çıkarlarının ticari reklamlar vasıtasıyla zedelenmesini engellemek ve tedbirler almak Reklam Kurulu’nun sorumluluğunda.

Gıda, sağlık, kozmetik ve temizlik ürünleri, iletişim hizmetleri, teknoloji ve dayanıklı tüketim malları, örtülü reklam, turizm ve diğer sektörlerden gelen başvuruları inceleyen Reklam Kurulu’nun sektörlere ilişkin mevzuata aykırı bulunan reklamlar hakkında 3 aya kadar tedbiren durdurma, durdurma, düzeltme, durdurma ve idari para cezası şeklinde farklı yaptırımları mevcut.

Yasaya aykırı reklamlara ceza yağdı

Ahmet Erdal, Reklam Kurulu olarak son bir yılda önceki yıla göre yapılan işlemlerde artış olduğunu belirtti. Yasal düzenlemelere aykırı olduğu tespit edilen reklamlar hakkında 2019’da 18 milyon 300 bin lira olan idari para cezası miktarı 2020’de 30 milyon 145 bin lira olarak gerçekleşti.

Bu yaptırımlara en fazla uğrayan sektör ise pandemi ürünleri oldu. COVID-19 pandemisinin etkili olduğu 2020’de hayatımıza giren maske, eldiven, dezenfektanda yüksek kar elde etme fırsatı yakalayan dolandırıcılar sahte ve sağlıksız ürünleri piyasaya sürmekte geç kalmadı.

Pandeminin başlamasıyla piyasaya akın eden sahte ürünlere karşı harekete geçtiklerini belirten Erdal, sektörü takibe aldıklarına dikkat çekiyor ve sözlerini şöyle sürdürdü: “Cerrahi maske ve 3M maske çeşitleri, dezenfektan, cerrahi eldiven, el antiseptiği gibi ürünlerle ilgili piyasa şartlarını bozacak şekilde eylemlerde bulunan firmalara 13.2 milyon TL idari para cezası uygulandı.”

Ambalaj oyunlarına düzenleme

Özellikle ambalajlı gıda ve temel tüketim ürünlerinde gramajı azaltarak aynı fiyattan satış yapan firmalar geçen aylarda yoğun tepkiye neden olmuştu. 1 kg’lık şeker 750 grama, 1 kg’lık bakliyat 800 grama, yarım kiloluk kaşar peyniri 400 grama düşürülüp aynı fiyata satılarak tüketiciye fark ettirmeden gizli zam yapıldı.

Ticaret Bakanlığı harekete geçerek ambalaj oyununu durduracak bir değişikliği gündeme aldı. Bu şekilde davranan firmalara 11 bin liradan 114 bin liraya kadar ceza verileceği açıklandı. Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği’nde yapılan değişikliğin 3 Şubat 2021’de yürürlüğe girdiğini belirten Erdal, “Satışa sunulan ürünlerin gramajları üzerinde yapılan değişiklik ile maruz kalacakları, salgın sürecinde daha sık karşılaşılan, gizli zam uygulamalarına karşı mağdur olmalarını engellemek ve doğru bir şekilde bilgilendirilmelerini sağlamak amacıyla reklam mevzuatında güncelleme yapıldı. Böylece bu tür uygulamalar aldatıcı ticari uygulamalar kapsamına alınmış oldu” diye konuştu.

“Sessiz kalmayın, şikayet edin”

Buna göre firmalar artık gramaj değişikliği yaptıkları ürünlerin ambalajını diğerlerinden farklı bir şekilde rafa taşıyacak. Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürü Ahmet Erdal, tüketicilerin raflarda aldatıcı ürünler gördüğünde sessiz kalmamasını, https://www.turkiye.gov.tr/gtb-reklam-ve-haksiz-ticari-uygulama-sikayeti adresinden şikayet etmelerini istedi.

---

Dünya Gazetesi Yazı Dizisi, Tüm Yazılar

Ahmet Erdal:"Tüketicileri Mağdur Edenleri Takipteyiz, Hakkınızı Arayın"

2.BÖLÜM
Sahte Yetkili Servislere Karşı SERBİS

3.BÖLÜM
40 Bin Yeni Oyuncu Katıldı, Mağduriyet Arttı

4.BÖLÜM
Çeteler, Kişisel Bilgilerimizin Peşinde, Tuzağa Düşmeyin

5.BÖLÜM
Uyuşmazlık Yaşıyorsanız Boş vermeyin, Tüketici Hakem Heyetine gidin