Dolandırıcılık artık her yerde… İnternet üzerinden alışveriş yaparken, banka bilgilerinize ulaşırken, bozulan bir eşyanız için servis ararken ya da orijinal güvencesi verilen bir parfüm alırken karşınıza dolandırıcı çıkabilir. Kişisel bilgilerimize ulaşmak için sosyal mühendislik geliştiren dolandırıcılar karşısında çoğumuz çaresiz kalabiliyoruz.

Peki, ne yapmalı, nelere dikkat etmeliyiz? Nereye başvurup, hakkımızı nasıl aramalıyız? Tüketici hakemlerine ne zaman gitmeli, aradığımız bilgilere hangi platformdan ulaşmalıyız?

Satın alınan mal veya hizmetten oluşan zararın tazminini istemek oldukça kolay. İlçeler dahil Türkiye’nin her yerinde bulunan tüketici hakem heyetlerine başvuru ücretsiz. Üstelik heyetlerde alınan kararların yüzde 96’dan fazlası dava konusu olmadan kesinleşiyor.

Yukarıda tüketicilerin karşılaştıkları mağduriyetleri, şikâyet yollarını anlattık. Şimdi sıra hakkınızı nerede arayacağınız ve zararınızı nasıl tazmin edeceğinizde… Hemen söyleyelim tüketici satın aldığı ayıplı mal, hizmet almadığı tatil, abonelik sözleşmelerinden doğan mağduriyet gibi haksızlıklar karşısında çaresiz değil. Şikâyette bulunarak firma hakkında işlem başlatmak dışında, tüketici hakem heyetleri (THH) aracılığıyla oluşan zararı tazmin etmek mümkün. Bunun için büyük bir mücadele yürütmek gerektiğini düşünerek gözünüz korkmasın. Heyetlere ulaşmak ve işlemleri başlatmak oldukça kolay.

Başvuru ücretsiz

Yaşadığınız yer ya da satıcının adresine bağlı bulunan tüketici hakem heyetine başvurmakla işe başlamak gerekiyor.

6502 sayılı Kanun’un 66’ncı maddesi uyarınca Ticaret Bakanlığı tarafından tüm il merkezlerinde ve belirlenen ilçelerde toplamda 211 tüketici hakem heyeti bulunuyor. Büyükşehir statüsünde olmayan illerin merkezlerinde Ticaret İl Müdürlükleri, ilçelerde ise kaymakamlıklar bünyesindeki yapılandırılmış tüketici hakem heyetine ulaşabilirsiniz. Tüketici hakem heyeti bulunmayan ilçelerde ise kaymakamlığa başvuruluyor Heyetlere yapılan başvuruların sonucunda alınan kararlarda tüketici yüzde 60 oranında haklı çıkıyor. 2020 yılında tüketici mahkemelerinin 861 milyon TL tutarındaki 521 bin 533 başvuruyu karara bağladığını ifade eden Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürü Ahmet Erdal, “Bunların yüzde 59’u tüketicilerin lehine sonuçlandı. Aynı dönemde tüketici hakem heyetlerine 594 bin 270 başvuru yapıldı. Bunların yaklaşık yüzde 50’si ise e-Devlet üzerinden elektronik ortamda gerçekleşti” değerlendirmesinde bulundu.

2020 yılında tüketici hakem heyetlerince alınan kararların yüzde 96,11’i tüketici mahkemelerinde dava konusu edilmeden kesinleşmesi sürecin uzamadığını gösteriyor. Sadece yüzde 3,89’u mahkemelere taşındığına dikkat çeken Erdal, bu davaların da yüzde 45,2’sinin tüketici hakem heyetlerinin verdiği kararlar yönünde onandığını vurguluyor ve ekledi: “Dolayısıyla 2020 yılında tüketici hakem heyetlerinde alınan kararların yaklaşık yüzde 98’i’, söz konusu heyetlerin aldığı kararlar yönünde kesinleşti.”

Tüketici hakem heyetlerine yapılan başvurular en geç altı ay içinde görüşülerek karara bağlanıyor. Ancak başvurunun niteliğine göre karar süresi altı ay daha uzatılabiliyor. 2019 yılında tüketici hakem heyetleri ortalama olarak 89 günde, 2020 yılında ise pandeminin de etkisiyle ortalama olarak 114 günde karara bağladı.

Parasal sınırlar genişletildi

Tüketici hakem heyetlerine yapılan başvurular için her yıl parasal sınırlar yeniden belirleniyor. 2021 yılı itibarıyla, büyükşehir statüsünde olmayan illerde değeri 11.330 TL’nin altında bulunan uyuşmazlıklarda il tüketici hakem heyetlerine başvuruda bulunulması karara bağlandı. Büyükşehir belediyesi statüsünde bulunan illerde ise değeri 7 bin 550 TL ile 11 bin 330 TL arasındaki uyuşmazlıklarda il tüketici hakem heyetleri müracaatları değerlendirecek. Değeri 7 bin 550 TL’nin altında bulunan uyuşmazlıklarda ilçe tüketici hakem heyetlerine başvuru zorunluluğu var.

Elektronik ortamda belgelerinizi gönderebilirsiniz

Tüketici hakem heyetlerine şahsen veya vekâlet verilmek suretiyle bir avukat aracılığıyla; elden, posta yoluyla ya da elektronik ortamda e-Devlet kapısı üzerinden Tüketici Bilgi Sistemi (TÜBİS) aracılığıyla başvuru yapılabiliyor.
Başvurularda dilekçe ile birlikte varsa ek olarak bilgi ve belge de sunulabilir.

Tüketici hakem heyeti bulunmayan ilçelerde o ilçe kaymakamlığına başvuru yapılması gerekiyor. Yapılan bu başvurular, kaymakamlıklarca gereği yapılmak üzere ilgili tüketici hakem heyetine intikal ettiriliyor.

Tüketici hakem heyetlerinin verdiği kararlar tarafları bağlıyor. Kararı ilgili tarafın yerine getirmemesi halinde ise 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun ilamların yerine getirilmesi hakkındaki hükümleri devreye giriyor. Ve kararın uygulanması amacıyla icra dairesine başvuruda bulunuluyor.

Tüketici hakem heyetlerinin kararlarına karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde tüketici hakem heyetinin bulunduğu yerdeki tüketici mahkemesine/ tüketici mahkemesi bulunmayan yerlerde asliye hukuk mahkemesine itiraz edilebilir. Tüketici hakem heyeti kararlarına karşı yapılan itiraz üzerine tüketici mahkemesinin vereceği karar kesindir.

Hem mücadeleyi kazandılar, hem de ödül aldılar

17 Mart tarihinde gerçekleştirilen 24. Tüketici Ödülleri töreninde “Bilinçli Tüketici” dalında ödül alan tüketicilerin mücadelesi ilham olacak türden.

Hakkari’de yaşayan Şükran Ebra Aktaş, e-ticaret yoluyla satın aldığı kulaklığın ses kalitesinin vaat edildiği gibi çıkmaması üzerine satıcı firmaya başvurarak cayma hakkı talep etti. Firma kulaklığın tenle temas eden bir ürün olmasını gerekçe göstererek talebi kabul etmeyince yasal mücadele başlattı. Tüketici hakem heyetinin tüketici lehine karar vermesi üzerine Aktaş’ın mağduriyeti de son bulmuş oldu.

Muhammed Nurullah Çelik, hava yolu taşımacılığı yapan firma ile gerçekleştirdiği uçuşundan önce uçağa bavulunun yüklenmemesi nedeniyle oluşan zararının giderilmesi için firmaya başvuruda bulundu. Belirli bir miktara kadar hasar bedeli ödemeyi öneren firmanın teklifini reddeden Çelik, tüketici hakem heyetine başvurdu. Hem almak zorunda kaldığı yeni giysiler hem de uçağa yüklenmeyen bavuluna kg başına ödediği ücret nedeniyle oluşan maddi kayıplarının giderilmesi talebinde bulundu. Heyet Çelik’i haklı bularak lehte karar verdi. Karara itiraz amacıyla tüketici mahkemesine başvuran hava yolu şirketinin başvurusu ise reddedildi.

Satın aldığı tekneyle seyahate çıkan Ankaralı Ferhan Murat Çavuşoğlu, uluslararası sularda altı gün mahsur kaldı. Sebebi ise aldığı teknenin arıza yapması. İstanbul’a dönebilmek için aldığı bilet ve yaptığı masrafların da teknenin onarım ücretine eklenerek karşılanmasını talep eden Çavuşoğlu tüketici hakem heyetine müracaat etti. Tüketici hakem heyeti tüketici lehine karar vermesi üzerine satıcı firma tüketici mahkemesine itirazda bulundu. Ancak mahkeme tarafından bu başvuru reddedildi.
 

Dünya Gazetesi Yazı Dizisi, Tüm Yazılar

1.BÖLÜM
Ahmet Erdal:"Tüketicileri Mağdur Edenleri Takipteyiz, Hakkınızı Arayın"

2.BÖLÜM
Sahte Yetkili Servislere Karşı SERBİS

3.BÖLÜM
40 Bin Yeni Oyuncu Katıldı, Mağduriyet Arttı

4.BÖLÜM
Çeteler, Kişisel Bilgilerimizin Peşinde, Tuzağa Düşmeyin

5.BÖLÜM
Uyuşmazlık Yaşıyorsanız Boş vermeyin, Tüketici Hakem Heyetine gidin