Gelişen ticari hayat ve artan internet kullanıma bağlı olarak tüketicilere yönelik ticari reklam ve uygulamaların niteliğinde yaşanan çeşitlilik de göz önüne alınarak Bakanlığımızca Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliğinde değişiklik yapılmıştır.

Yönetmelikte yapılan değişiklikler şöyledir:

Yönetmeliğe ulaşmak için tıklayın
TİCARİ REKLAM VE HAKSIZ TİCARİ UYGULAMALAR YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK

➤ Kişiselleştirilmiş fiyat reklamları mevzuat kapsamına alındı
Günümüzde tüketiciler, internet ortamında satıcı veya sağlayıcıların belirli tüketicilere veya tüketici gruplarına özel fiyat sunduklarına ilişkin bilgiye yer verilen reklamlar ile daha çok karşı karşıya kalmaya başlamıştır.
Reklam verenler tarafından tüketicilerin satın alma davranışı ve diğer kişisel verileri analiz edilerek bir mal veya hizmete ilişkin kişiselleştirilmiş fiyat sundukları bu reklamlarda, tüketicilerin o mal veya hizmetin güncel piyasa fiyatı konusunda doğru bilgiye ulaşması oldukça büyük önem arz etmektedir.
Yapılan düzenleme sayesinde kendisine kişiselleştirilmiş fiyat sunulan tüketicilerin, her bir reklamda teklif edilen fiyatın kişisel alışveriş davranışlarını dikkate alan bir algoritmaya dayandığı konusunda bilgilendirilmesi ve böylece sunulan fiyatın o mal veya hizmetin bilhassa güncel piyasa fiyatının üstünde olduğu durumlarda karşı karşıya kaldıkları risklerin önüne geçilmesi sağlanmıştır.

➤ İndirimli satış aldatmacalarına son verildi
Bir mal veya hizmetin indirimli satışa sunulduğuna ilişkin reklamlarda sıklıkla yapılan indirimin “en iyi indirim oranı veya tutarı” olduğuna yönelik beyanlara veyahut indirimden önceki fiyat ile indirimli satış fiyatı konusunda tüketicileri satın almaya yönlendirecek nitelikteki bilgilere yer verildiği gözlemlenmektedir.
Yeni düzenlemeye göre, her bir indirimli satış reklamında, mal veya hizmete ilişkin indirimin duyurulduğu tarihten önceki otuz gün içinde uygulanan en düşük fiyatın referans fiyat olarak alınması, bir diğer ifadeyle indirimden önceki fiyat olarak belirtilmesi zorunlu olmuştur. Ayrıca, meyve ve sebze gibi çabuk bozulabilen mallara ilişkin reklamlardaki indirimin miktar veya oranının hesaplanmasında, indirimli fiyattan bir önceki fiyatın esas alınması sağlanmıştır.
Yönetmelikte yapılan değişiklikler sayesinde satıcı ya da sağlayıcıların gerçeği yansıtmayan fiyat indirimlerinin reklamını yapamaması sağlanmış ve böylece indirimli satış aldatmacalarının önüne geçilmiştir.

➤ Finansal hizmetlere ilişkin reklamlarda şeffaflık arttırıldı
Bağlı kredi ile satışa sunulan mal veya hizmete ilişkin reklamlarda, tüketicilerin daha net ve şeffaf biçimde bilgilenmesini sağlamak amacıyla Yönetmelikte değişiklik yapılmıştır.
Buna göre, bu reklamlarda kredinin vadesi, faiz oranı, kredinin tüketiciye toplam maliyetinin aylık ve yıllık yüzde değeri ve geri ödeme koşulları gibi hususlara reklamın yayımlandığı alanda ya da bir bağlantı veya uyarı işareti ile tüketicilerin yönlendirilerek ayrıntılı bilgi alabileceği bir internet sitesinde veya açılır ekranda yer verilmesi sağlanmıştır.

➤ Sıralama uygulamaları yasal altyapıya kavuşturuldu
Bir mal veya hizmet satın almadan önce tüketicilerce internet üzerinden yapılan aramalarda, sıralamaya ilişkin herhangi bir bilginin yer almadığı ve sıralamaların en üstünde yer alan satıcı/fiyat ve benzeri bilgilerin tüketiciler tarafından “en iyi sonuç” olarak algılandığı göz önüne alınarak Yönetmelikte düzenleme yapılmıştır.
Sıralama içeren reklamlarda tüketicilerin özellikle, yapılan sıralamanın hangi ölçütler kullanılarak oluşturulduğu ve arama sayfasında görünen önerilerin sıralamada yer alan firmalardan ücret alınarak yapılıp yapılmadığı ve dolayısıyla bir reklam olup olmadığı konusunda bilgi sahibi olmaları önem taşımaktadır.
Yönetmeliğe eklenen hükümlere göre, bir arama sorgusuna yanıt olarak tüketiciye sunulan sıralamayı belirleyen ana ölçütler hakkında tüketicilerin bilgilendirilmesi zorunlu olmuştur. Ayrıca yapılan sıralamanın, sıralamada yer alan satıcı veya sağlayıcılardan ücret alınarak yapıldığı durumlarda bu bilginin “reklam” ibaresi kullanılarak açıkça belirtilmesi sağlanmıştır.
Bu sayede tüketicilerin, yapılan sıralamanın reklam veya sponsorluk ve benzeri anlaşmalara dayanılarak yapılıp yapılmadığı, fiyat, mesafe, tüketici puanı veya farklı kombinasyonlara göre sıralanıp sıralanmadığı konusunda maksimum bilgiye ulaşmaları mümkün kılınmıştır.

➤ Tüketici değerlendirmelerine ilişkin kurallar belirlendi
Tüketicilerin satın alma kararını etkileyen en büyük bileşenlerden birini, bir mal veya hizmet veya satıcı ve sağlayıcı hakkında farklı tüketicilerce yapılan değerlendirmeler oluşturmaktadır. Bir platformda veya internet sitesinde yayınlanan tüketici değerlendirmelerinin diğer tüketicilerin satın alma kararı üzerindeki etkisi göz önüne alınarak yapılan değerlendirmelerin aldatıcı ve yanıltıcı olmamasını sağlamak üzere Yönetmelikte düzenleme yapılmıştır.
Yönetmeliğe eklenen düzenlemede, sahte tüketici değerlendirmelerinin yayınlanması yasaklanmakta, değerlendirmelerin olumlu-olumsuz ayrımı yapılmadan yayınlanması gerektiği hüküm altına alınmakta ve tüketici yorumlarına erişim sağlayanlara bu yorumların o mal veya hizmeti satın alan tüketicilerce yapılıp yapılmadığını kontrol etme ve buna ilişkin tüketicilere bilgi verme yükümlülüğü getirilmektedir.

➤ Tüketici şikâyetlerine özgü platformlara yükümlülükler getirildi
Tüketicilerin bir mal veya hizmete ya da bu mal veya hizmeti sunan satıcı veya sağlayıcıya ilişkin yanıltılmaması ve doğru bilgiye erişim sağlayabilmesi amacıyla esas faaliyet alanı tüketici şikâyetlerini yayınlanması olan platformlara yönelik de düzenleme yapılmıştır.
Bu düzenlemeye göre; hakkında değerlendirme yapılan satıcı veya sağlayıcılara, değerlendirmenin yayınlanmasından önce açıklama yapma veya cevap verme hakkını kullanabilmeleri için en az yetmiş iki saat süre tanınmış, bu süre dolmadan önce veya gerçeği yansıtmayan değerlendirmelerin yayınlanamayacağı hüküm altına alınmış ve bu platformlara üyelik ve ücret ödeme gibi mecburiyetler altına girmeden etkin bir iletişim sağlanması öngörülmüştür.
Bu sayede, tüketicilerin hakkında değerlendirme yapılan satıcı veya sağlayıcılara ve şikâyete yönelik sürdürülen işlemlere ilişkin doğru bilgiye ulaşması mümkün kılınmıştır.
 
➤ Etkinlik biletlerinin satışları mevzuat kapsamına alındı
“Bot” olarak adlandırılan ve çevrimiçi satın alma sürecini otomatikleştirerek çok sayıda işlemi aynı anda gerçekleştirmeyi mümkün kılan yazılımlar kullanılarak spor, tiyatro, söyleşi gibi etkinlik biletlerini belirlenen limitlerin dışında satın alıp bunları ikincil piyasalarda nominal değerlerinden çok daha yüksek fiyatlarla satılmasının önüne geçmek amacıyla Yönetmelikte düzenleme yapılmıştır.
Haksız ticari uygulama örnekleri arasına eklenen düzenleme sayesinde, etkinlik biletlerinin yeniden veya daha yüksek fiyatla satışa sunulması yasaklanmıştır. Bu sayede, karaborsa bilet satışı ile mücadelede önemli bir adım atılmıştır.

➤ Karanlık tasarımlara yönelik tüketici farkındalığının artırılması sağlandı
Yönetmelikte yapılan değişiklikle, internet ortamında bir mal veya hizmete ilişkin yönlendirici ara yüz tasarımları, seçenek ya da ifadeler gibi araçlarla tüketicilerin karar verme veya seçim yapma yetisini olumsuz etkileyen ya da normal şartlar altında vereceği kararda satıcı veya sağlayıcı lehine değişikliklere yol açmayı hedefleyen yöntemlerin kullanması haksız ticari uygulama olarak kabul edilmiştir.

➤ Özel düzenlemesi bulunan alanlarda uygulama yeknesaklığı sağlandı
Girdi maliyeti ve döviz kuru artışı gibi fiyat değişimlerinden etkilenmemesine rağmen bu durumlardan etkileniyormuş gibi hareket ederek tüketiciye sunulan mal veya hizmetin satış fiyatında haklı bir gerekçe olmaksızın yapılan artışların inceleme ve değerlendirilmesine, 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da 16.4.2020 tarihinde yapılan değişiklik ile oluşturulan Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu tarafından devam edilecektir.
Benzer şekilde, hastaların tedavi öncesi ve sonrasına ilişkin görsellerin sağlık mevzuatında yer alan hükümlere göre inceleme ve değerlendirilmesine devam edilecektir. 

Kamuoyuna saygıyla duyurulur.