FİYAT ETİKETLERİ HAKKINDA BİLGİLENDİRME

19 Ekim 2022

Fiyat etiketi nedir? 
Fiyat etiketi, satıcı tarafından perakende satışa sunulan malların bazı özellikleri hakkında tüketicileri bilgilendirmek amacıyla kullanılan etiketlerdir. Fiyat etiketinde hangi bilgilerin bulunması gerektiği 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun “Fiyat etiketi” başlıklı 54 üncü maddesine dayanılarak hazırlanan Fiyat Etiketi Yönetmeliğinde düzenlenmiştir.
 
Fiyat etiketinde hangi bilgilerin bulunması gerekmektedir?
Bir malın fiyat etiketinde;

  • Malın hangi ülkede üretildiğini belirten üretim yeri,
  • Malın türünü ifade eden (gömlek, kalem, bardak gibi) ayırıcı özelliği,
  • Malın tüm vergiler dâhil satış fiyatı,
  • Adet, metre gibi uzunluk, kilo gibi ağırlık, metrekare gibi alan veya metreküp gibi hacim ölçülerinden birinin net miktarıyla ifade edilen fiyat olan birim fiyatı,
  • Malın satış ve birim fiyatlarının uygulanmaya başlandığı tarih,
  • Üretim yeri Türkiye olan mallar için Ticaret Bakanlığınca tespit ve ilan edilen şekil, logo veya işaret,
  • Varsa malın ambalajının teslimine ya da iadesine ilişkin depozito bedeli
ilgili bilgilerin yer alması gerekmektedir. Ayrıca, bu bilgilerin Türkçe olması zorunludur.

Fiyat etiketi nereye ve nasıl konulmalıdır?
Fiyat etiketi, malların veya bunların ambalajlarının ya da kaplarının üzerine; aynı nitelikteki mal gruplarının veya raflarının üzerine konulmak, dikilmek, zımbalanmak, yapıştırılmak, bunlara herhangi bir bağ ile tutturulmak veya asılmak suretiyle, kolaylıkla görülebilir ve okunabilir biçimde, yazılı, dijital veya elektronik olarak konulmalıdır.

Fiyat etiketi konulması mümkün olmayan hâllerde fiyat etiketinde bulunması gereken bilgilerin yer aldığı listelerin görülebilir ve okunabilir şekilde uygun yerlere asılması gerekmektedir.
 
Fiyat etiketinde birim fiyata nasıl yer verilmelidir?
Bazı mallar tüketicilere cam, naylon, karton, kâğıt ve bunlara benzer maddelerden oluşan kutu, kova, şişe, kavanoz, poşet, torba ve benzeri ambalajlar içinde satışa sunulabilmektedir. Bu malların türüne göre uygun olan adet, uzunluk, ağırlık, alan veya hacim gibi ölçü birimlerinden herhangi birinin net miktarı cinsinden ifade edilen fiyatı olan birim fiyatının kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde fiyat etiketine yazılması zorunludur.

Eğer bir malın birim fiyatı satış fiyatı ile aynı ise bu malın birim fiyatının fiyat etiketinde yer alması gerekmez. Açık halde satılan malların fiyat etiketinde ise satış fiyatı yerine sadece birim fiyatı yer alabilir.
 
Hangi mallarda fiyat etiketi bulundurma zorunluluğu yoktur?
Aşağıda sayılan mallarda fiyat etiketi bulundurma zorunluluğu bulunmamaktadır:

  • Üzerinde veya ambalajında, etikette aranılan hususlar basılı olarak açıkça yazılı bulunan mallar,
  • Kitap, dergi ve gazete gibi üzerinde fiyatı belirtilmiş olan mallar,
  • Arttırma suretiyle veya özel kanunlarına göre satışı yapılan mallar.
Kıymetli taş veya madenlerden yapılmış mallarda ise etiket ve liste koyma zorunluluğu bulunmamakla birlikte bu malların cinslerine göre birim satış fiyatları işyerinin uygun bir yerinde kolaylıkla görülebilir ve okunabilir bir şekilde yer almalıdır.

Tarife ve fiyat listesi nedir?
Tarife ve fiyat listesi, hizmetin özelliği itibarıyla fiyat etiketi bulundurmaya elverişli olmamasından dolayı satış fiyatı hakkında tüketicileri bilgilendirmek üzere kullanılan listedir. Tarife ve fiyat listelerine ilişkin belge, levha, pano ve benzerleri satıcı veya sağlayıcı tarafından tüketicilerin kolaylıkla görebileceği ve okuyabileceği şekilde iş yerinde uygun yerlere asılır, takılır veya konulur.

Tarife ve fiyat listesinde gösterilen fiyatların dışında; servis ücreti veya herhangi bir isim altında başka bir ücret alınması halinde, bunun tarife ve fiyat listesinde gösterilmesi zorunludur.
 
Fiyat etiketi, tarife ve fiyat listelerinin içeriği nasıl olmalıdır?
Etiketlerin, tarife ve fiyat listelerinin üzerindeki rakam ve harflerin; okunabilir, düzgün, eksiksiz, gerçeğe uygun, yeterli büyüklükte ve başka rakam, kelime ve işaretlerle karışıklığa sebebiyet vermeyecek şekilde olması ve yanıltıcı ve aldatıcı bilgiler içermemesi zorunludur. Bu hususların tüketiciler tarafından kolaylıkla görülebilecek, okunabilecek ve hangi mal ya da hizmete ait olduğu açıkça belli olacak şekilde konulması gerekir.
 
Fiyat etiketi ve listelerde satış fiyatı yabancı para cinsinden olabilir mi? 
Satış fiyatlarının ‘Türk Lirası’, ‘TL’ veya  ‘₺’  simgesi şeklinde yazılması zorunludur.  Ancak, yurt dışında ifa edilecek olan paket tur, eğitim hizmetleri ve yurt dışına yönelik ulaşım ve konaklama hizmetlerinin bedelleri açısından böyle bir zorunluluk yoktur.
 
Malın satış fiyatı ile kasa fiyatı arasında fark olması durumunda hangi fiyat uygulanır? 
Malın satış fiyatı ile kasa fiyatı farklı ise tüketicinin lehine olan fiyat uygulanmalıdır.
 
İndirimli satışlarda fiyat bilgisi nasıl sunulmalıdır?
İndirimli satışlarda, mal veya hizmetin indirim öncesi fiyatı ve indirim sonrası fiyatı, birlikte görülebilir ve okunabilir şekilde fiyat etiketinde ve tarife ve fiyat listelerinde gösterilmelidir.

İndirimli satışa konu edilen mal veya hizmetin indirimden önceki fiyattan daha düşük fiyatla satışa sunulduğunun ispatı satıcı veya sağlayıcıya aittir.

Yapılan indirimin miktarı veya oranı hesaplanırken,  indirimden önceki satış fiyatının tespitinde indirimin uygulandığı tarihten önceki otuz gün içinde uygulanan en düşük fiyat esas alınır. Diğer yandan, meyve ve sebze gibi çabuk bozulabilen mallara ilişkin etiketlerde indirim miktarı veya oranı hesaplanırken, indirimli fiyattan bir önceki fiyat esas alınır.
 
Fiyat etiketiyle ilgili aykırılık tespit edildiği durumlarda ne yapılabilir?
Bakanlık (Ticaret İl Müdürlükleri), belediyeler ve ilgili odalar fiyat etiketine ilişkin hükümlerinin uygulanması ve izlenmesine ilişkin işleri yürütmekle görevlidir. Fiyat etiketiyle ilgili bir aykırılık tespit edilmesi durumunda gereği yapılmak üzere gerekli bilgi ve belgelerle bu mercilere başvurulabilir.

Meslek kuruluşları veya mevzuatına göre bu konuda yetkili bulunan kurum ya da kuruluşlarca belirlenen hizmetlere ilişkin tarife ve fiyat listeleri ile Fiyat Etiketi Yönetmeliğindeki tarife ve fiyat listeleri aynı kavramlar mıdır?   
Meslek odalarınca hazırlanarak yürürlüğe konan ve üyelerince de uyulması zorunluluğu yaptırıma bağlanan “fiyat listesi, asgari/azami fiyat” tespitine ilişkin düzenlemeler başta oda üyeleri arasında fiyattan kaynaklanan haksız rekabetin önlenmesi olmak üzere satışlara standart getirilmesi amacı ile yapılmıştır.

Bu bağlamda, meslek odalarınca yapılan düzenlemelerle tüketicinin korunması mevzuatında yer alan düzenlemeler farklı amaçlar için yapılmış olup, odaların fiyat tespitine yönelik düzenlemelerine ilişkin olarak 6502 sayılı Kanun ve ilgili Yönetmelikte herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Tüketicinin korunması mevzuatı kapsamında satıcı veya sağlayıcıların mal satımı ya da hizmet sunumu için tüketiciye sunmuş oldukları etiket, tarife ve fiyat listelerinin mevzuatta yer alan düzenlemelere uygun olup olmaması bakımından inceleme yapılmaktadır.
 
Hangi ürünler yerli üretim kapsamında değerlendirilir?
Fiyat Etiketinde Yerli Üretim Logosu Kullanılmasına İlişkin Tebliğin “Malın üretim yerinin belirlenmesi” başlıklı 6 maddesi uyarınca aşağıda sayılan mallar yerli üretim kapsamında değerlendirilmektedir:

  • 24/4/1957 tarihli ve 6948 sayılı Sanayi Sicil Kanunu’nun 1 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, Türk Sanayi Siciline kayıtlı bir sanayi işletmesi tarafından, bir maddenin özellik, şekil veya bileşimini makine, cihaz, tezgâh, alet veya diğer vasıta ve kuvvetlerin yardımı ile veya sadece el emeği ile değiştirilmesi veya bu maddelerin işlenmesi suretiyle devamlı ve seri halinde Türkiye’de imalatı veya üretimi yapılan mallar ve çıkarılıp işlenen madenler,
  • Türkiye’de üretilen el ve ev sanatları ürünleri,
  • 4/11/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 18 inci maddesi uyarınca, bir ülkede çıkartılan madenler, toplanan bitkisel ürünler; o ülkede doğan ve yetiştirilen canlı hayvanlar ve bunlardan elde edilen ürünler, avlanan balıklar ve diğer av ürünleri, o ülkenin bandırasını taşıyan gemilerce açık denizlerde avlanan deniz ürünleri ve bu ürünlerden elde edilen eşyalar, münhasır işletme hakkıyla diğer ülkelerin karasularından çıkarılan ürünler ile sadece hammadde elde etmek için o ülkede toplanan, imalat işlemlerinden veya kullanım kalıntılarından elde edilen atık ve artıklar.

 “Yerli Üretim Logosu”nun hangi ürünlerde yer alması zorunludur?
Üretim yeri Türkiye olan ve perakende olarak satışa sunulan ürünlerde yerli üretim logosunun kullanımı zorunlu olup ithal edilen ürünlerde bu logo kullanılamaz. Bununla beraber, ithal edilen malların etiketlerinde malın üretildiği ülke isminin Türkçe olarak belirtilmesi zorunludur.